دریاچه تخت سلیمان ؛ نگهبان آتش - مجله کالارنا

دریاچه تخت سلیمان ، شاهد تاریخ

تخت سلیمان

این دریاچه و محوطه تاریخی بزرگ اطرافش در 45 کیلومتری شمال شرقی شهر تکاب واقع شده است. گفته می گردد که این ناحیه مرکز اشکانیان بوده است. تا قبل از ورود اسلام این محل بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و عبادی ایرانیان محسوب می شده و اهمیت بالایی داشته است. گنزک، کنزک، گنجک، گنزه، جنزه، گنجه، گنگ، گنزکا، کادزا، گنذزک، گنژگ، گادزاکا، جزن، جزنق، ستوریق، شیز، چیچست و چوچست تمامی نام هایی هستند که در طول تاریخ به این محل داده اند که خود حکایت از اهمیت و تاریخ کهن آن دارد.

اقوامی همچون مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و مغولان هریک در دورانی اطراف این دریاچه زیسته اند و در نهایت دریاچه شاهد تاریخ بسیاری از این اقوام بوده است. این جا را محل تولد زرتشت می دانند و آتشکده بزرگ آذرگشنسپ در آن بنا شده بوده که آتش جاودان این معبد تا هفت قرن فروزان باقی می ماند. آتشکده آذرگشنسپ یکی از سه آتشکده مقدس زرتشتیان و نماد قدرت آیین زرتشتی به شمار می رفته است.

ویژگی های دریاچه

شگفتی های طبیعت زیبای تخت سلیمان

آب چشمه رسوبی دریاچه تخت سلیمان از عمق بیش از 112 متری و از درون زمین می جوشد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که چرا عمق دریاچه اینقدر زیاد است! در حقیقت بدلیل بالا بودن رسوبات چشمه آرتزین تامین کننده آب دریاچه و در گذر زمان با رسوب شدن املاح آب، لبه های چشمه بالا آمده و امروزه تا این ارتفاع رشد کرده اند. مهمترین آثار باستانی قرار گرفته در اطراف دریاچه بقایای بجای مانده از آتشکده آذرگشنسپ و تالارهای دوره ساسانی هستند.

طول دریاچه 110 متر است و عرضی به طول 80 متر دارد. آبی که از چشمه کف دریاچه می جوشد در ابتدا 40 درجه سانتی گراد دما دارد اما با رسیدن به سطح دریاچه این عدد به 21 درجه می رسد. دمای دریاچه در تمامی طول سال ثابت و بدون تغییر است.

به دلیل وجود مقادیر زیادی از عناصر سخت مانند منیزیم، پتاسیم، سدیم، سولفات، کلر و کلسیم نوشیدن آب دریاچه ممکن نیست و نمی توان حیاتی در سطح آن و یا اعماق دریاچه پیدا کرد. دو جوی در شمال و جنوب محوطه، آب سرریز شده از دریاچه را به سوی مزارع زراعی هدایت می کنند. تپه ای که دریاچه و محوطه باستانی بر روی آن قرار گرفته اند 62 متر ارتفاع دارد و رسوبات حاصل از چشمه کف دریاچه آن را بوجود آورده است. به طور میانگین هرساله 9 میلی متر رسوب بر روی این تپه ایجاد می گردد.

افسانه های دریاچه

تخت سلیمان افسانه های زیادی در قلب خود دارد

افسانه های دریاچه تخت سلیمان بیشمارند و همین موضوع موجب سردرگمی تاریخدانان شده و نمی توان صحت هرکدام را واقعا تایید کرد. در ادامه تعدادی از این روایات را مرور خواهیم کرد تا به اهمیت بالای آن پی ببریم.

شکل گیری دریاچه

برخی به وجود آمدن دریاچه تخت سلیمان را به هرمزد نسبت می دهند

روایات گوناگونی درباره چگونگی جوشیدن چشمه دریاچه وجود دارند. برخی اعتقاد دارند که سلیمان پیامبر عصای خود را به زمین می کوبد و از محل اصابت عصا چشمه ای جوشان بیرون می آید که کم کم به دریاچه امروزی تبدیل شده است.

عده ای نیز بوجود آمدن دریاچه را به هرمزد پادشاه ایرانی نسبت می دهند. می گویند که او پس از شنیدن خبر تولد حضرت عیسی فرستاده ای با پیام تبریک و سلامتی به نزد حضرت مریم می فرستد و او نیز کیسه ای خاک برای هرمزد در بازگشت به فرستاده می دهد. فرستاده در بین راه و در محل تخت سلیمان بیمار می گردد و کیسه را پیش از مرگ همان جا دفن می کند. پادشاه پس از شنیدن این خبر دستور ساخت تعدادی ساختمان در این محل می دهد و همزمان با ساخت وساز چشمه ای از زمین می جوشد که مایه آبادانی محل می گردد.

گنج های درون دریاچه

می گویند تخت سلیمان گنج های زیادی در خاک خود دارد

مشهورترین افسانه های روایت شده درباره این دریاچه به گنج های فراوانی که در اعماق آن وجود دارد ارتباط دارند. با وجود آن که برخی روایات تاریخی به بودن اشیای قیمتی در دریاچه تخت سلیمان گواهی می دهند اما در دوره های تاریخی پیشین هیچ کس چیزی پیدا نکرده است. در ادامه برخی روایات تاریخی را دوباره بازگو می کنیم که وجود اشیای قیمتی گرانبها در دریاچه را تایید می کنند.

احتمالا دورترین اتفاقی که به وجود اشیای قیمتی اشاره دارد به سلسله هخامنشی و دوران کوروش کبیر باز می گردد. می گویند پس از غلبه بر پادشاه لیدیه، اولین پادشاهی که ضرب سکه را رواج داد، اموال بسیاری بدست آمد و هنگام بازگشت به ایران خزانه اشیای قیمتی او را به عنوان نذر در آب مقدس دریاچه انداخت.

روایت های دیگر از این دریاچه افسانه ای

آبی زیبای دریاچه

روایتی دیگر به جنگ های میان رومیان و اشکانیان و در سال 36 پیش از میلاد اشاره دارد که طی آن ها قلعه تخت سلیمان از طریق آنتونیو محاصره می گردد. نگهبانان آتشکده مقدس در این زمان ها با انداختن اشیای قیمتی موجود در آتشکده و معبد به داخل دریاچه آن ها را از دسترسی دشمن در امان نگاه می دارند و نیز برای حفظ خود از دشمن همزمان اشیا را نذر دریاچه و خدای آب می کنند. به باور زرتشتیان این دریاچه به الهه آب یعنی آناهیتا تعلق دارد و ریختن این اشیا به عنوان نذری کاری مرسوم بوده است.

خسروپرویز و روم شرقی همیشه در جنگ بودند. در سال 624 پیش از تصرف کامل قلعه تخت سلیمان موبدان نذورات و گنج های درون آتشکده را در دریاچه ریختند تا دشمن دستش به آن ها نرسد.

در زمان وقوع جنگ های ایرانیان و اعراب در صدر اسلام نیز با اشغال ایران بعید نیست گنج هایی مجدد به درون دریاچه ریخته شده باشد. به این ترتیب باید گنجینه ای بزرگ در داخل دریاچه دفن شده باشد.

انگشتر حضرت سلیمان

وقت خوب تفریح در تخت سلیمان

برخی احتمال می دهند که انگشتر سلیمان نبی در کف دریاچه وجود داشته باشد. بر اساس باورها و روایات این مجموعه را حضرت سلیمان بوسیله قدرت های ماورالطبیعه ساخته که این قدرت بواسطه این انگشتر جادوویی در او وجود داشته است. طبق افسانه ای، شیطان انگشتر او را به درون دریاچه می اندازد و با ظاهر سلیمان بر تخت پادشاهی تکیه می زند. برخی از گم شدن انگشتر درون دریاچه برای همیشه می گویند و عده ای هم اعتقاد دارند یک ماهی انگشتر را خورده بوده و سلیمان آن را درون شکم ماهی پیدا کرده و قدرت خود را مجددا بازمی یابد.

افسانه ها و باورهای دیگر

تخت سلیمان ، جایی برای دیدنی آبی آسمان و آب

برخی افراد تخت سلیمان را محل نگهداری گرال می دانند. گرال جام مقدس مسیح است که در آخرین شب قبل از مرگش از آن می نوشد. تا به امروز هیچ اثری از این جام دیده نشده است.

عده ای شهر تخت سلیمان را محل زندگی سلیمان پیامبر می دانند و اعتقاد دارند او بخاطر داشتن ارتباط با نیروهای فرازمینی توانسته سازه هایی بزرگ در این محل برپا کند که افراد عادی از عهده اش بر نمی آیند. گل کف دریاچه تخت سلیمان به باور عده ای دارای خاصیتی سحرآمیز است که هر جانوری را می بلعد و به قعر دریاچه می برد.

دریاچه تخت سلیمان بسیار برای زرتشتیان مقدس است و اهمیت بالایی در بین پیروان این دین دارد.

کاوش های صورت گرفته در دریاچه

این روایات تاریخی و متعدد سبب شده اند در طول تاریخ بسیاری برای پیدا کردن گنج های باارزش درون دریاچه، وارد آن شوند. دو عامل عمق زیاد دریاچه و رسوبات فراوان معلق درون آب موانع بزرگی بر سر راه کاوشگران بوده اند. اولین غواصانی که وارد دریاچه شده اند هیاتی آلمانی بوده اند که به گودالی در وسط دریاچه به عمق 112 متر و ده کانال ورود آب در حاشیه دریاچه دست پیدا می کنند. اما رسوبات و فشار داخل آب به قدری بالا بوده که اجازه نمی دهد چیزی درون دریاچه کشف کنند.

چند سال پس از ورود آلمانی ها این ایرانیان بودند که به آب می زنند. غواصان ایرانی می گویند که رسوبات زیاد درون آب به قدری زیاد بوده که در عمق سه متری میدان دیدشان تا دو متر و در عمق 15 متری تقریبا به صفر می رسد. ذرات معلق درون آب اجازه ورود نور خورشید به درون آب را نمی دهند و نور چراغ قوه تنها تا 30 سانتی متری را برای آنان قابل مشاهده می کرده است.

این دریاچه چطور کشف شد

با رسیدن به یکی از طاقچه های دریاچه 30 تا 40 سانتی متر املاح زرد رنگ انباشته شده بر روی سطح راه می یابند و با شیبی تند راستا کف دریاچه ادامه پیدا می کند. با وجود ابعاد سطح دریاچه در عمق پایین تر شاهد افزایش ابعاد آن بین 3 تا 10 متر هستیم که باعث شده دریاچه شکلی شبیه به قیف سر و ته پیدا کند.

تیم ایرانی گودال کشف شده از طریق آلمانی ها را پیدا نکردند اما 9 کانال ورود آب را نیز شناسایی می کنند. تنها اشیایی که این تیم ایرانی در کف دریاچه می یابد تعدادی زباله بود که وانت و واگن هیات کاوشگر آلمانی جزوشان بوده است. حیات جانوری تنها در سطح آب های دریاچه تخت سلیمان وجود دارد و کمی که در آن پایین بروید دیگر خبری از آن ماهی های آکواریومی روی آب هم نخواهد بود.

تجربه سکوت دریاچه تخت سلیمان

شنا در دریاچه تخت سلیمان خطرناک است

نکته ای که گفتنش ضروریست خطرات شنا در آب های دریاچه است. در اطراف دریاچه تخت سلیمان تابلوهای متعدد از ممنوع بودن شنا در آب ها خبر می دهند و آرامگاه برخی از کسانی که به درون دریاچه رفته و هرگز بازنگشته اند نیز قابل مشاهده است. پس بدلیل شرایط خاص دریاچه و نیز محافظت از این نگین گرانبها جدا از آب تنی درون آب های آن اجتناب کنید. همچنین از نوشیدن آب آن جدا جلوگیری کنید تا بدلیل عناصر سنگین موجود در آب دچار مسائل روده و معده نشوید.

این مجموعه تاریخی در کنار جاده تکاب به زنجان واقع شده است و از اردیبهشت تا اوایل تابستان بهترین زمان برای دیدن از دریاچه و منطقه باستانی تخت سلیمان است. در این موقع از سال کوه ها و طبیعت اطراف همگی سبز و پوشیده از گل های رنگارنگ است و چشمه های جوشان از هرکجا بیرون زده اند. البته در فصل زمستان نیز بخاری که به دلیل گرم بودن آب دریاچه از سطح آن بلند می گردد، منظره ای سحرآمیز به مجموعه می بخشد که دیدنش خالی از لطف نیست. مبلغ ورودیه 2000 تومانی نیز از بازدیدنمایندگان دریافت می گردد.

شما می توانید برای اقامت به هتل شهر تکاب و یا سوییت های موجود در آن بروید و یا در صورت داشتن تجهیزات کمپینگ از گذراندن شب در طبیعت بی نظیر منطقه و دیدنی آسمان زیبای آن لذت ببرید. همچنین طلوع و غروب خورشید در کنار دریاچه را هرگز از دست ندهید و مطمئن باشید که شاهد یک تصویر فراموش نشدنی خواهید بود.

شما درباره دریاچه تخت سلیمان چه نظری دارید؟ حتما برای ما بنویسید.

منبع:سـفـرزون

منبع: دیجیاتور