دومین کشور صادرکننده برنج در تنگنا - مجله کالارنا

خبرنگاران ـ سمانه معظمی: بعد از 5 سال که تایلند عنوان فراورینماینده بهترین برنج معطر دنیا را از آن خود نموده بود، سال 2019 برنج اس تی 25 ویتنام و سال 2018 برنج معطر کامبوج این عنوان را از تایلند ربودند و این کشور نتوانست عنوان فراورینماینده بهترین برنج معطر دنیا را از آن خود کند.

بانکوک پست اخیرا در گزارشی خاطرنشان کرد که این یک هشدار برای مردم و مقامات تایلند است تا اقدامات لازم را برای توسعه برنج هومالی یا جاسمین یا معطر تایلندی به عنوان شناخته شده ترین گونه برنج در این کشور مطابق با احتیاجهای بازار دنیای انجام دهند.

برگشت به دوران اوج

چارون لاتاماتاس، رئیس انجمن صادرات برنج تایلند گفت: اکنون وقت آن است که بخش دولتی و خصوصی دست به دست هم بدهند تا کیفیت برنج تایلند را مطابق با انتظارات بازار دنیای ارتقا بدهند. در دو دهه گذشته تایلند صادرنماینده اصلی برنج در دنیا بود و محصول خود را با هر کیفیتی به فروش می رساند، اما اکنون با افزایش رقیبان باید فکری اساسی کرد.

وی اضافه نمود: کمبود تحقیقات و نبود کوشش برای فراوری انواع بهتر برنج هومالی به شهرت این کشور در زمینه فراوری برنج باکیفیت آسیب زده است.

به گفته لاتاماتاس، ارزش پول ملی این کشور بالا رفته و قیمت هر تن برنج در این کشور حدود 1200 دلار در هرت ن است که این عامل نیز به افت صندلی دنیای برنج تایلند یاری نموده است. در نتیجه برای مثال، ویتنام که قیمت برنجش نصف برنج تایلند است(حدود 600 دلار در هر تن)، سهم بیشتری از بازار را از آن خود نموده است.

وی ادامه داد: دلیل فزونی ویتنام در سال گذشته فراوری انواع مختلف برنج، افزایش کیفیت و کمیت محصول و به روز کردن نوع برنج معطر بوده است. در مقابل، تایلند هنوز در فراوری نوع قدیمی برنج خود از جمله هومالی و پاتوم تانی مانده و نوع جدیدی از برنج را به بازار معرفی ننموده است. همچنین میزان فراوری برنج در زمین های تایلند کمتر از نصف فراوری در ویتنام است.

رئیس انجمن صادرات برنج تایلند اظهار کرد: در حالی که بازار دنیای این روزها بیشتر به برنج با بافت نرم اقبال نشان می دهد، برنج تایلندی همچنان بافت سخت خود را حفظ نموده است. هرچند در سال های اخیر کوشش هایی برای فراوری انواع برنج نرم صورت گرفته اما سرعت آن پایین و موفقیت آن کم بوده است.

وی افزود: اگر سریع تراقدامی انجام نگردد برنج هومالی به خاطره ها خواهد پیوست. وقتی ذائقه مصرف نمایندگان به برنج دیگر کشورها عادت کند، کار تایلند برای برگشتن به دوران اوج سخت تر خواهد شد.

انتقاد از سیاست ها

لاتاماتاس از سیاستمداران انتقاد می نماید که برای جلب حمایت کشاورزان فقط خرید تضمینی برنج و دیگر سیاست های مداخله ای در قیمت را در پیش گرفته اند. این سیاست ها هیچ یاریی به توسعه ارقام جدید برنج نمی نماید. زیرا وقتی برنج کاران از سیاست های مداخله ای قیمت راضی هستند، کوششی برای افزایش کیفیت و کمیت محصول خود نمی نمایند.

رئیس انجمن صادرات برنج تایلند ادامه داد: دولت باید فراوری انواع برنج هومالی و میزان فراوری محصول در هر هکتار را توسعه بدهد تا در نهایت هزینه های فراوری کاهش یابد. راه حل دیگر این است که مراکز تحقیقاتی برنج در تایلند از ابزارها و پژوهشگران به روز بهره ببرند.

پایین آوردن هزینه های فراوری

نیپون پاپونساکورن، عضو انستیتو تحقیقات توسعه ای تایلند گفت: یک راه حل برای کاهش قیمت برنج، پایین آوردن هزینه های فراوری با افزایش میزان محصول است. دولت باید از انجام تحقیقات در این زمینه حمایت کند؛ کاری که کشور چین انجام داده است. به جای مبالغه کردن که برنج تایلند از برنج دیگر کشورها بهتر است، باید به فکر هماهنگ کردن فراوری با احتیاجهای جدید بازار دنیای بود.

وی ادامه داد: بردجه سالانه فعلی 200 تا 300 میلیون بات تایلند (7 میلیون دلار) برای انجام تحقیقات، میزان کمی است و پژوهشگران را جذب نمی نماید. رقیبان ما ارقامی بسیار بالاتر در این زمینه هزینه می نمایند.

فراوری محصول مقاوم

تانی اسریوانچاری، عضو هیئت رئیسه دانشکده کشاورزی دانشگاه کاستسارت تایلند نیز گفت: برنج هومالی تایلند از ترکیب و رشد ارقام خائو داک مالی 105 و کورخور 15 در سال 1959 به دست آمده و معطر، دانه بلند و نرم است. اما از آن موقع تا به امروز هیچ کوششی برای توسعه ترکیب آن انجام نشده است. این درحالی است که رقیبان ما کوشش نموده اند ارقام مرغوب تری را فراوری نمایند. البته دپارتمان برنج در کوشش است میزان محصول مقاوم در برابر بیماری ها و آب وهوا را افزایش دهد.

وی افزود: تحقیقات دانشکده ما نشان می دهد مشکل فعلی ارتباطی به نوع برنج فراوری شده در تایلند ندارد و بیشتر به مراحل برداشت و بسته بندی محصول برمی گردد که به کیفیت و عطر آن آسیب می زند.

فراوری و صادرات برنج در تایلند

برنج مهم ترین محصول مالی و صادراتی تایلند است. این کشور سالانه به طور متوسط 10 میلیون تن برنج به سراسر دنیا صادر می نماید و بعد از هند دومین کشور صادرنماینده برنج در دنیا است. برنج بعد از لاستیک طبیعی، دومین محصول صادراتی است. بیشتر محصولات کشاورزی صادراتی تایلند رتبه بالایی در تامین احتیاج بازارهای دنیای دارند.

تایلند سالانه 19 میلیون تن برنج فراوری و 11 میلیون تن برنج به کشورهای دیگر صادر می نماید. سهم تایلند از فراوری دنیای برنج 4 درصد و در صادرات 24 درصد است.

براساس اعلام مرکز فن آوری غذا و کود آسیا، حدود نیمی از زمین های کشاورزی این کشور به کشت برنج اختصاص دارد و بیشتر زمین های کشاورزی در مقیاس کوچک است.

تا قبل از سال 2012، تایلند بیش از 30 سال به طور مداوم نخستین صادرنماینده برنج بود، تا این که در این سال هند از تایلند پیشی گرفت.

در طول 50 سال گذشته، صادرات برنج تایلند از 2 میلیون تن به 11 میلیون تن در سال افزایش یافته است، اما سهم تایلند از بازار دنیای بین 10 تا 40 درصد نوسان داشته است.

کشور بنین در آفریقا، چین و امریکا به ترتیب سه کشور واردنماینده برنج تایلند هستند. برنج صادراتی تایلند بیشتر شامل برنج هومالی، سفید، گلوتنی و نیمه پخته است.

براساس اعلام سایت نومبئو، در حالی که برنج بالاترین قیمت را به ترتیب در ژاپن، امریکا و کره جنوبی (4/82، 3/88 و 3/63 دلاربرای هر کیلوگرم) دارد، قیمت هر کیلوگرم برنج در تایلند 1/22 دلار است. این میزان در ایران 2/92 دلار اعلام شده است.

خرید تضمینی

از سال 2013 دولت تایلند سیاست خرید تضمینی را در پیش گرفته که قیمت بالاتری را نسبت به قیمت بازار آزاد پیشنهاد می دهد. در نتیجه بیشتر برنج فراوریی به دولت فروخته می گردد. این امر منجر به پر شدن آسیاب های برنج شده است.

سیاست های فعلی وزارت کشاورزی این کشور برای فراوری باکیفیت به این توضیح است:

1-برنامه کاهش فراوری مازاد به منظور منطبق کردن آن با تقاضا: طبقه بندی مناطق کشت برنج به مناطق مناسب و نامناسب و در نتیجه توسعه کارآمدی و کیفیت محصول در زمین های مناسب و کشت ترکیبی یا تغییر کشت در مناطق نامناسب

2-کاهش هزینه فراوری و افزایش کیفیت با انتقال دانش و فن آوری به کشاورزان

3-برگزاری دوره های آموزشی و حمایتی در زمینه هایی مانند بسته بندی و برندسازی

اهدافی که دولت برای سال های آینده درنظرگرفته نیز به این ترتیب است:

1-همه محصولات باید استانداردهای امنیتی و سلامت را تا سال 2020 کسب نمایند.

2- 60 درصد محصول برنج تا سال 2027 باید ارگانیک باشد.

انواع برنج تایلندی

همان طور که در کشور ما حدود 20 رقم برنج کشت می گردد، گونه های مختلف برنج در تایلند نیز کشت می گردد که متداول ترین آن ها به این توضیح است:

-برنج هومالی یا جاسمین یا معطر تایلندی: رایج ترین و شناخته شده ترین نوع برنج در تایلند است که عطر گل جاسمین می دهد و وقتی پخته می گردد عطر آن بیشتر هم می گردد.

-برنج پاتوم تانی: دومین نوع برنج در تایلند از نظر محبوبیت است که ظاهر و بافت آن به هومالی شباهت دارد. این برنج نیز معطر است.

-برنج سفید دانه شکسته: یک محصول فرعی در فرآیند آسیاب برنج سفید است. با وجود انرژی بالا، فیبر کم و ارزش غذایی پایینی دارد. این برنج بیشتر برای فراوری آرد برنج استفاده می گردد.

-برنج نیمه پخته: این نوع برنج وقتی در سبوس است جوشانده می گردد تا فرآیند فراوری آن آسان تر گردد. این برنج کیفیت بالایی دارد و ارزش غذایی آن تا 80 درصد به برنج قهوه ای شباهت دارد. به همین دلیل از اوایل قرن بیستم، کشت این برنج در آمریکای شمالی رواج پیدا نموده است.

-برنج سفید: نوعی برنج دانه بلند است که وقتی پخته می گردد جدا جدا، سبک و پفکی می گردد. این برنج بیشتر در همه نقاط تایلند به ویژه مرکز آن کشت می گردد. برخلاف برنج هومالی این برنج می تواند دو تا سه بار در سال کشت گردد.

-برنج قهوه ای یا کائو دام: رنگ مشکی متمایل به قرمز و بافت ترد دارد. به دلیل داشتن لایه سبوس، این نوع برنج فیبر و ویتامین ب بالاتری نسبت به دیگر انواع برنج دارد.

-برنج چسبناک یا خائو نئو: این برنج با اندازه کوچک و رنگ شناخته می گردد. ترکیب نشاسته ای این برنج آن را چسبناک می نماید. این برنج معمولا با دست و همراه غذاهای خاصی خورده می گردد.

• فراوری برنج در ایران؛ صندلی و رتبه ها
• آیا برنج مازندران سالم است؟ | نگرانی شهروندان؛ پاسخ مسئولان
• برنج کاران بی مزد