زبان فارسی پیونددهنده و مولفه هویت ملی است - مجله کالارنا

زبان فارسی مهم ترین مؤلفه هویت ملی ماست، برای آنکه متعلق به همه ملت ایران است. من زبان مادری ام فارسی نیست، اما زبان فارسی برای من و امثال من زندگی آفریده است.

در ایران فرهنگی، بیشتر زبان ها از خانواده زبان های ایرانی هستند و زبان هایی هم که ریشه ایرانی ندارند آن قدر دیر و دور با ایران و زبان فارسی زیسته و آمیخته اند که فرض محالی است اگر بخواهیم بین آنها و زبان فارسی دشمنی و جدایی بیندازیم.

دست کم هزار و اندی سال است که زبان فارسی نقش پیونددهندگی و ایجاد ارتباط عمیق بین ایرانیان را عهده دار است . زبان فارسی برای بسیاری از ایرانیان زبان مادری، برای بسیاری دیگر زبان رسمی، ملی و دیوانی و به ویژه در روزگارانی، برای بخش های وسیعی از دنیا، زبان فرهنگ و ادب و زبانی دانشورانه و فراوری علم و دانش بوده است؛ گرچه نقش اخیر امروزه کم رنگ شده ولی منظره ما به سوی افق های آینده باید معطوف به بازیابی این نقش اثرگذار باشد.

زبان فارسی نقش ارزشمند و گران بهای دیگری داشته و اکنون هم دارد و آن پیونددهنگی و ایفای نقش در جایگاه مؤلفه هویت ملی و تاریخی ایرانیان است که در دو بخش قابل توصیف است: یک. پیوند تاریخی: ایرانیان از هزار و اندی سال پیش تا کنون از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب پیوند عاطفی، فرهنگی و ملی خود را با هم به وسیله زبان فارسی حفظ نموده اند. از بیش از حدود هزار سال پیش فردوسی شاهنامه را سروده است و تا به امروز همه ملت ایران از این رهگذر با تاریخ چندهزارساله خود که در شاهنامه جمع شده است ارتباط جمعی برقرار نموده و شاهنامه خاطره و هویت جمعی ملت ایران شده است. تاریخ مشترک ما از سیستان تا آذربایجان و از فارس تا همدان و از مازندران تا خلیج فارس با این زبان حفظ شده و به ما رسیده است. یعنی این زبان توانسته است در طول زمان هم خود را حفظ کند و هم پیوند ملت را پایدار و مستحکم نگاه دارد.

دو. پیوند امروز: می گوییم زبان فارسی مهم ترین مؤلفه هویت ملی است. چرا؟ برای آنکه این زبان پیوند ایرانیان را در جای جای ایران و دنیا و در مجامع و محافل از دانشگاه، پادگان، مدرسه، حوزه تا دیگر مجامع که نمایندگان و گویشوران همه زبان های ایرانی در آن حضور دارند تضمین نموده و زمینه ارتباط فرهنگی و بی زجر و زحمت آنها را فراهم آورده است. برای آنکه هویت مشترک و سرمایه مشترکی ایجاد نموده است.

قطران، خاقانی، نظامی و شهریار از سویی و در دیگر سو حافظ، سعدی، خواجو و باباطاهر و در خراسان فردوسی، عطار، مولانا، سنایی، بیهقی و صدها و هزاران سخنور و شاعر پارسی گو هستند که متعلق به مجموعه ایران فرهنگی اند؛ یعنی ملت ایران آنها را متعلق به خود می دانند.

افزون بر اینها زبان فارسی زبان دوم دنیا اسلام و محمل فراوری بسیاری از محتواهای مرتبط با دین اسلام از تفسیر و فلسفه و فقه و حدیث است و نیز زبانی است که اسلام با آن تا شبه قاره هند و شرق آسیا و تا شمال چین رفته است و مردمان بسیاری اسلام را با این زبان شناخته اند.

سخن پایانی آنکه ایران فرهنگی شامل مؤلفه های به هم پیوسته ای از جغرافیا، تاریخ، دین، زبان و آداب و رسوم است که همه ایرانیان و دوستداران زبان فارسی را گرد هم آورده است. نقش و سهم زبان فارسی و فردوسی بزرگ در این درآمیختگی و ترسیم رنگین کمانی زیبا به نام ایران، بنیادی و شایسته پاسداشت است.