کلیسای جامع فلورانس پس از قرن ها به یک شاهکار معماری تبدیل شد! - مجله کالارنا

با ما همراه باشید و با تور ارزان ایتالیا از به بهترین کشور اروپا سفر کنیم و در شهرهای ونیز، فلورانس و رم بگردیم و بناهای تاریخی این کشور تاریخی را از نزدیک ببینیم.

در نگاه اول، کلیسای جامع فلورانس ممکن است یک شاهکار عظیم معماری به نظر برسد اما در واقع از چند مولفه مختلف ساخته شده است. ساخت آن در سال 1296 به سبک گوتیک شروع شد، اما تکمیل این پروژه چندین قرن طول کشید و در آن هم رنسانس قرن پانزدهم و هم عناصر احیای گوتیکی قرن نوزدهم با هم ترکیب شده اند.

کلیسای جامع فلورانس، مانند دیگر بناهای تاریخی آن موقع، با عبور از دستان بسیاری و در واقع با هم کاری چندین چهره برجسته ایتالیایی، از جمله گیوتو (Giotto) و برونسچی (Brunelleschi) تبدیل به این شاهکار شده است. این بنا در نتیجه کوشش های آن ها، نماد منطقه توسکانی و بخش مهمی از میراث جهانی یونسکو شده است. هر ساله هزاران جهانگرد از این منطقه بازدید می نمایند.

چشم انداز گیوتو برای برج ناقوس

قبل از این که کلیسای جامع فلورانس ساخته گردد، یک کلیسای قدیمی قرن چهارم به نام سانتا رپاراتا (Santa Reparata) در آنجا قرار داشت. اما پس از صدها سال، ساختمان آن از هم پاشید و شورای شهر فلورانس به دنبال یک طرح معماری بود که جمعیت رو به رشد شهر را در خود جای دهد. نهایتا در سال 1294 آرنولفو دی کامبیو (Arnolfo di Cambio- حدودا 1232 الی 1302) معمار و مجسمه ساز، طرح سانتا ماریا دل فیور را ارائه کرد. طرح بلند پروازانه آن یک گنبد هشت ضلعی عظیم و شبستان عریضی بود که ساخت و ساز آن 142 سال زمان می برد.

در طول این مدت، دی کامبیو درگذشت و پروژه از چندین دست دیگر، از جمله نقاش رنسانس - پروتو گیوتو (1267- 1337) گذشت. این هنرمند 67 ساله در سال 1334 به عنوان استاد اثر انتخاب و معرفی گردید. وی کوشش های خود را بر روی برج ناقوس متمرکز کرد.

برج ناقوس گیوتو، برج ناقوس با شکوهی است که بر کلیسای جامع فلورانس مشرف است. این برج یک ساختمان مستقل می باشد که در نزدیکی بازیلیک سانتا ماریا دل فیور(Basilica of Santa Maria del Fiore) و تعمیدگاه سنت جان (Baptistry of St. John) واقع شده است.

هنگامی که گیوتو این پروژه را برعهده گرفت، مصمم بود که به سبک رنگارنگ که دی کامبیو در بقیه کلیسای جامع بکار برده (علاوه بر سبک زیبایی شناسی نقاشی های خودش)، وفادار بماند. مهم ترین بخش ترسیم هندسی مرمرهای رنگی بود. گیوتو از شهرهای اطراف مواد اولیه از جمله مرمر سفید از کارارا (Carrara)، مرمر سبز از پراتو(Prato) و مرمر قرمز از سینا (Siena) تهیه می کرد.

متاسفانه، ساخت برج ناقوس پس از طبقه اول متوقف شد، زیرا گیوتو در سال 1337 درگذشت. چند سال بعد، سمت استاد اثر به معمار و مجسمه ساز، آندره پیسانو (Andrea Pisano، 1290الی 1348) سپرده شد. پیسانو شهرت خود را مدیون طراحی درب های جنوبی تعمیدگاه بود. پیسانو بر ساخت پانل های لوزی شکل (تابلوهای الماس مانند) که نمایش های تمثیلی را به تصویر می کشند و هشت طاقچه بلند در هر طرف برج ناقوس نظارت کرد. اینها بعدا صندلی مجسمه ها شدند.

برج ناقوس با مرگ پیسانو در سال 1348 و با شیوع طاعون سیاه دوباره به تاخیر افتاد. معمار توسکانی (Tuscan) به نام فرانچسکو تالنتی (Francesco Talenti-1300 الی 1369) جانشین وی شد. فرانچسکو کسی بود که نهایتا در سال 1359 چشم انداز گیوتو را تکمیل کرد. برج ناقوس تکمیل شده، 86 متر ارتفاع ( نزدیک به 279 فوت) و 412 پله داشت.

گنبد دیدنی برونسچی

حتی زمانی که فلورانس راه رنسانس ایتالیا را در شروع قرن 15 میلادی رهبری می کرد، سانتا ماریا دل فیور هنوز گنبد نداشت. اگر چه دی کامبیو در سال 1296 یک طراح و مدلی برای ساختار آجری گنبد ارائه داده بود، اما ابعاد عظیم آن و عدم وجود پشت بند مناسب چالشی برای جانشینان او ایجاد نموده بود. چالش ها به این دلیل بودن که تا دهه 1300، معماران رنسانس ایتالیایی استفاده از پشت بند را رد می کردند، زیرا این موضوع نمایانگر سبک منسوخ شده گوتیک قرون وسطایی بود که به نظر ناخوشایند می رسید.

طراحانی که در کلیسای جامع فلورانس کار می کردند به دنبال یافتن ایده مناسب بودند که در این اثر تاریخی کلاسیک بتوانند وزن گنبد را به طور مناسب توزیع نمایند. مهندس و معمار فلورانسی فیلیپو برونسچی (1377-1446) به مطالعات معماری معابد رومی و گنبد هایشان پرداخت تا بتواند از آن ها الهام بگیرد.

راه چاره او این بود که مجموعه ای از چهار زنجیر سنگی و آهنی و یک پنجم ساخته شده از چوب را در داخل گنبد قرار دهد تا آن را کنار هم نگه دارد. سپس، آجرها را در الگوی چپ و راستی قرار دهد تا وزن آنها به دقت به ساختار داخلی گنبد هشت ضلعی منتقل گردد. با این حال، این طرح ابتکاری بدون اختراح دستگاه های بالابر برای بلند کردن 37.000 تن مواد بر روی کلیسا امکان پذیر نبود. اگرچه نقشه های این ماشین ها از بین رفته، اما معاصران رنسانس مانند جورجیو واساری (Giorgio Vasari) و لئوناردو داوینچی (Leonardo da Vinci) به تاثیر ماندگار آن ها اشاره نموده اند.

بعد از گذشت 16 سال از ساخت و ساز، برونسچی گنبد کلیسا را در سال 1436 به سرانجام رساند اما همچنان به دنبال افزودن فانوسی به بالای آن بود. این جزییات معماری توسط دوست و هم کار معمار او، میشلو دی بارتولومئو میشکولزی (Michelozzo di Bartolomeo Michelozzi- 1396-1472) تکمیل شد. چند سال بعد، گنبد برونسچی آخرین آرایش خود را توسط زرگری به نام آندره دل وروکیو (Andrea del Verrocchio- 1435-1488) دریافت کرد. وی یک توپ و صلیب طلایی مسی به بالای فانوس در سال 1469 اضافه نمود.

این گنبد عظیمترین گنبد آجری است که تا کنون ساخته شده است.

نمای کلیسای جامع فلورانس

اگر چه کلیسای جامع فلورانس در طول رنسانس کم و بیش تکمیل شده، اما نمای آن تا قرن نوزدهم به دلیل اختلافات هنوز برهنه بود. در سال 1871، این شهر میزبان رقابتی برای مشخص طراح برای کلیسا بود که معمار امیلیو دی فابریس (Emilio de Fabris- 1808-1883) برنده شد. نقشه او همان طرح مرمر سفید، سبز و قرمز بود که با سایر بخش های کلیسای جامع هم خوانی داشت. البته این طرح حاوی جزئیات دقیق تر مانند پنجره های گل رز ظریف بود که دوباره به سبک احیای گوتیک برمی گشت زیرا این سبک معماری دوباره در این زمان محبوب شده بود.