با علائم و راه های درمان گرمازدگی بیشتر آشنا شویم - مجله کالارنا

گرمازدگی چیست و در چه صورت رخ می دهد؟

هرگاه بدن انسان برای مدت طولانی در معرض گرمای زیاد قرار گیرد، احتمال گرمازدگی وجود دارد. در این صورت دمای بدن از حالت نرمال خارج شده و به بالای 40 درجه سانتیگراد می رسد. این حالت بیشتر در فصل تابستان و در منطقه ها گرمسیری اتفاق می افتد، اما بسته به مکان یا سطح بالای فعالیت ممکن است در فصول دیگر سال نیز فرد دچار گرمازدگی شود. علاوه بر هوای گرم، رطوبت بالای هوا نیز یکی از مهمترین فاکتورهای مختل نماینده سیستم خنک نماینده بدن محسوب می شود.

گرمازدگی بیشتر در افراد زیر رخ می دهد:

• * افرادی که در منطقه ها گرمسیری یا محیط های گرم هستند.
• * افرادی که ورزش می نمایند یا فعالیت بدنی بالایی دارند.
• * شیرخواران و بچه های کوچک به این دلیل که مکانیسم خنک نماینده بدن آن ها هنوز کامل نشده است، بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند.
• * افرادی که داروهای آرام بخش و ضد افسردگی مصرف می نمایند. این داروها باعث مختل شدن مکانیسم عرق کردن بدن می شود.
• * افراد مسن افراد چاق و افرادی که الکل مصرف می نمایند نیز مستعد گرمازدگی هستند.

* با توجه به اینکه مردان بیشتر از زنان عرق می نمایند، سریع تر آب بدن خود را از دست داده و بیشتر در معرض گرمازدگی قرار می گیرند.

با توجه به اینکه بدن از مکانیسم تعریق برای خنک نگه داشتن خود استفاده می نماید، باید شرایطی فراهم شود تا این مکانیسم فعال بوده و دچار اختلال نشود. از این رو برای پیشگیری از گرمازدگی وجود مایعات کافی در بدن، جریان داشتن هوا در سطح پوست و رطوبت کم هوا الزامی است.

علائم گرمازدگی

علائم گرمازدگی خاص هستند که با توجه به این نشانه ها می توان آن را در فرد مبتلا تشخیص داده و اقدامات لازم جهت بهبود و جلوگیری از آسیب های جدی را لحاظ نمود. علائم گرمازدگی عبارتند از:

• * بدن فرد گرمازده توانایی تعریق خود را از دست می دهد. از این رو پوست و زبان وی خشک و داغ می شود.
• * ضربان قلب تند، نبض ضعیف و سریع، تنفس کوتاه و پشت هم از دیگر علائم گرمازدگی هستند.
• * دمای بدن فرد گرمازده تا بیش از 40 درجه سانتی گراد افزایش می یابد.
• * علائمی مانند سردرد، گشادی مردمک چشم، تهوع و استفراغ نیز در گرمازدگی دیده می شود. در صورت استفراغ سریعا فرد را به بیمارستان برسانید.
• * تغییر رنگ پوست یکی دیگر از مواردی می باشد که باید به آن توجه شود. در این حالت پوست ابتدا قرمز شده و سپس به صورت کبود یا رنگ پریده درمی آید.

* از دیگر علائم گرمازدگی می توان به انقباض های عضلانی و اسپاسم های شدید در عضلات دست و پا اشاره نمود. این گرفتگی بیشتر در عضلات بازو، ران و شکم ایجاد می شود. دلیل این گرفتگی خروج بیش از مقدار نمک در حین تعریق و یا کاهش جذب نمک می باشد. دقت کنید ماساژ عضلات گرفته شده در این شرایط می تواند باعث افزایش درد شود. برترین راه حل این است که یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب حل نموده و هر 15 دقیقه یک بار نصف لیوان را به فرد گرمازده بخورانید.

علائم روحی و روانی

* گیجی و توهم

* آشفتگی، هیجان و رفتار پرخاشگرانه

* رخوت، بی حسی و واکنش های بیش از حد آرام

پیشگیری از گرمازدگی

تا اینجا با گرمازدگی و علائم آن آشنا شدید. اگر دچار گرمازدگی شوید راه هایی برای درمان گرمازدگی وجود دارد و اصلا جای نگرانی نیست. اما قطعا پیشگیری از گرمازدگی بهتر است از بروز و درمان یک بیماری است. برای پیشگیری از گرمازدگی موارد زیر را رعایت نمایید:

* سعی کنید تا حد ممکن از اشعه شدید آفتاب دور مانده و بدن خود را در مقابل آن محافظت نمایید.

* هنگام بیرون رفتن از خانه حتما از کرم ضدآفتاب بهره ببرید. کرم شما باید دارای فاکتور حفاظتی 30 و بالاتر از آن باشد.

* در روزهای گرم وقتی از منزل خارج می شوید، لباس های سبک و روشن بپوشید.

* به مقدار کافی آب بنوشید. با توجه به این که عرق کردن باعث می شود تا علاوه بر آب، نمک نیز از بدن شما خارج شود، نوشیدن مایعاتی مانند دوغ و آب میوه نیز مفید است. نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه و انواع کولاها باعث از بین رفتن بیشتر آب بدن می شوند. از این رو اگر در معرض گرمای زیاد هستید از نوشیدن این مواد خودداری نمایید. به جای آن می توانید از شربت آب لیمو یا خاکشیر یخ زده استفاده نمایید. خاکشیر به دلیل داشتن ماده ای ضد میکروبی در هوای سرد فعال و پایدار می شود.

* اگر به تازگی به منطقه گرمی رفته اید و قصد انجام فعالیت های ورزشی را دارید، سعی کنید مقدار آن را به مرور و طی مدت 7 روز افزایش دهید. با این کار بدن شما فرصت دارد تا خود را با شرایط تازه وفق دهد.

* اگر در هوای آزاد ورزش می کنید، بهتر است این کار را در ساعات خنک روز انجام دهید.

* اگر قصد ورزش کردن دارید، 2 ساعت قبل از ورزش 3 لیوان آب و قبل از آغاز یک لیوان آب بنوشید. در حین انجام ورزش نیز هر 20 دقیقه یک لیوان آب بنوشید.

* به درجه هوا توجه کنید و در هوای خیلی گرم یا با رطوبت بالا از انجام فعالیت های ورزشی خودداری نمایید.

* به رنگ ادرار خود دقت کنید. رنگ ادرار شما باید روشن باشد. اگر این گونه نیست یعنی آب به مقدار کافی به بدنتان نرسیده است.

* اگر فعالیت بدنی بالایی دارد، بین فعالیت خود زمانی را نیز به استراحت اختصاص دهید.

* هر زمانی که احساس کردید دچار گرمازدگی شده اید، فعالیت خود را سریعا متوقف نمایید.

اقدامات اولیه جهت درمان گرمازدگی

زمانی که گرمازدگی رخ می دهد، تعرق بدن متوقف شده و بدن توانایی خنک کردن خود را از دست می دهد. از این رو سریعا باید اقداماتی در جهت درمان گرمازدگی انجام گیرد. در غیر این صورت، اگر گرمای زیاد در بدن ذخیره شود، سلول های مغزی دچار آسیب شده و امکان ناتوانی دائمی یا مرگ وجود دارد. با توجه به این موارد، هنگامی که با فرد گرمازده روبرو می شوید باید سریعا یک آمبولانس خبر نموده و وی را به نزدیک ترین بیمارستان برسانید. تا رسیدن آمبولانس سعی کنید دمای بدن وی را پایین بیاورید. برای این کار فعالیت های زیر را انجام دهید:

• * فرد گرمازده را به سایه منتقل کنید.
• * لباس های او را برای درمان گرمازدگی کم کنید.

* با آب خنک بدن او را شستشو دهید. برای انجام این کار می توانید ملحفه هایی را با آب سرد مرطوب نموده و بدن فرد گرمازده را با آن بپوشانید. اگر آب به مقدار کافی ندارید، با استفاده از یک حوله یا اسفنج این کار را انجام دهید و ابتدا سر و گردن او را خنک کنید. در صورت داشتن امکانات کافی بدن بیمار را سریعاً در حمام آب و یخ قرار داده و مقداری یخ روی گردن، زیر بغل و کشاله های ران بگذارید. توجه داشته باشید که دمای بدن فرد گرمازده نباید کمتر از 5/39 درجه شود. این کار را تا زمانی که بدن کاملا خنک شود ادامه دهید و سپس متوقف نمایید. اگر بدن دوباره گرم شد، عمل خنک کردن را از نو آغاز کنید.

* برای تسریع فرآیند خنک شدن می توانید با یک تکه کاغذ او را باد بزنید.

* پاهای فرد گرمادیده را برای درمان گرمازدگی طوری قرار دهید که بالاتر از بدن او قرار گیرد. در این صورت خون به سمت سر جریان پیدا می نماید.

* اگر فرد هوشیار بود، از او بخواهید تا مقداری آب یا نوشیدنی خنک بنوشد. با توجه به اینکه در هنگام عرق کردن به همراه آب نمک نیز از بدن خارج می شود، نوشیدن دوغ یا ماست شور می تواند به درمان گرمازدگی یاری کند.