بن سلمان نه ، فقط ملک سلمان - مجله کالارنا

به گزارش خبرگزاری رویترز، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید با انتشار این بیانیه تأکید کرد: ما از ابتدا هم روشن نموده بودیم که قصد داریم روابط با عربستان را بازسازی کنیم. بیانیه ای که از سوی او منتشر شده حاکی از تغییری ناگهانی و عظیم در سیاست های امریکای جو بایدن نسبت به دونالد ترامپ است که نه تنها خود که جارد کوشنر، داماد او نیز روابط ثابت و خوبی را با محمد بن سلمان برقرار نموده بودند.

موضع گیری کاخ سفیدی که دموکرات ها کلید آن را در دست داشته باشند، در قبال بن سلمان چندان دور از انتظار نبود. زیرا از پاییز سال 2018 که ترکیه انگشت اتهام ها را به سوی ولیعهد عربستان نشانه رفت و او را متهم به ایفای نقش در قتل جمال خاشقجی، منتقد خاندان پادشاهی عربستان کرد، دموکرات ها همیشه خواستار آن شده بودند که باید نتایج تحقیقات در مورد چنین مشارکتی منتشر گردد و آشکارا از مواضع خود بر ضد بن سلمان بویژه در غائله جنگ یمن سخن گفته بودند و او را متهم نموده بودند که با به راه انداختن این جنگ موجب به وجود آمدن شرایط انسانی در همسایه جنوبی اش شده است. از همین رو کاملاً قابل انتظار بود که جو بایدن نیز بخواهد مانع از فروش سلاح به عربستان شده و برای خاتمه جنگ یمن خیز بردارد و روابطی متفاوت از ترامپ نسبت به بن سلمان داشته باشد. اما حذف ولیعهد عربستان از دیپلماسی امریکا چیزی بود که کمتر کسی انتظار آن را داشت. با این حال اکنون سؤال این است: آیا با توجه به دامنه اختیارات ولیعهد جوان و بلند پرواز عربستان در این کشور، می توان او را از دیپلماسی امریکا و عربستان حذف کرد؟ تحلیلگران می گویند: آری.

در نقش کلیدی بن سلمان در عرصه سیاسی و نظامی عربستان هیچ تردیدی وجود ندارد. همان طور که سایت خبری تحلیلی پولیتیکو نوشته است، نمی توان کتمان کرد که بن سلمان دارای نفوذ زیادی در عربستان است و قدرتی موازی قدرت پدرش به شمار می رود. او نه تنها ولیعهد که وزیر دفاع هم هست. دونالد ترامپ نقش مهم بن سلمان در عربستان را پذیرفته بود و با چشم پوشی از خطاهای آشکار او در کشتار مردم یمن و قتل خاشقجی، با او بیش از ملک سلمان در تماس بود. البته در این مسأله نباید از نظر دور داشت که ترامپ اگر نقش بن سلمان در قتل خاشقجی را رد کرد و بر فجایع انسانی یمن که ناشی از حمله عربستان به این کشور بودند، سرپوش گذاشت، به خاطر اهداف شخص وی در فروش سلاح به عربستان و رویارویی با ایران بود. روابط جارد کوشنر با بن سلمان نیز در آن ایام بسیار زبانزد بود. آنها پیغام های واتس اپی مبادله می کردند و روابط مالی هم داشتند.

اقدامات ضد عربستانی بایدن

اما برای رئیس جمهوری جدید امریکا قضیه فرق می نماید. ولیعهد عربستان معضلی عظیم برای بایدن و کادر دیپلماسی او است. زیرا ادامه روابط با او به معنای فراموش کردن وعده هایی است که این رئیس جمهوری دموکرات در کمپین های انتخاباتی خود از آنها گفته بود. وعده ای که بیش از مردم امریکا برای دنیا جذاب بود. بویژه برای فعالان حقوق بشری که خواستار به محاکمه کشیده شدن ولیعهد بلندپرواز عربستان هستند. به نوشته سایت شبکه خبری بلومبرگ، بایدن از همین رو از 20 ژانویه که وارد کاخ سفید شد، در سیاستگذاری های مختلفش نشان داد میخواهد رویه ای متفاوت از ترامپ در قبال عربستان داشته باشد. او نخست فروش سلاح به عربستان را متوقف کرد، پس از آن از عربستان خواست سابقه حقوق بشری خود را اصلاح کند. سپس انصارالله یمن را از فهرست تروریسم خارج کرد و با بیانیه سه شنبه شب نیز آخرین لگد را نثار بن سلمان کرد. هرچند که در کنار آن و برای اینکه تأکید کند موضع گیری او شامل ملک سلمان نمی گردد، اعلام داشت که عربستان احتیاج های دفاعی مهمی دارد و ایالات متحده در این زمینه با این کشور همکاری خواهد نمود. همچنین تأکید شد که بن سلمان همتای بایدن نیست و مناسب ترین همتای او در امریکا تنها می تواند لوید آستین باشد.به گفته آرون دیوید میلر، از تحلیلگران بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی، این تغییرات نشان می دهد که روابط امریکا و عربستان در حال بازگشت به کانال های منظم و درست است. هرچند که این ضربه ای محکم بر پیکر بن سلمان محسوب می گردد.

واکنش عربستان

تا عصر دیروز پادشاهی عربستان هیچ واکنشی نسبت به بیانیه کاخ سفید و کنار گذاشته شدن بن سلمان از دیپلماسی ریاض و امریکا، نشان نداد. اما محافل داخلی عربستان و فضای مجازی این کشور واکنش های زیادی نسبت به این خبر داشتند. سؤال همه آنها نیز این بود که چگونه می توان به سمت بهبود روابط با امریکا رفت؟ مارتین ایندایک، دیپلمات پیشین امریکا معتقد است: بایدن با این کار میخواهد، بن سلمان را مجاب سازد تا در بعضی سیاست های خود تغییراتی اعمال کند. مثلاً به جنگ یمن خاتمه دهد یا مسائل حقوق بشری داخل عربستان را فیصله دهد. البته بن سلمان پیشاپیش کوشش نموده با آزادی لجین هذلول، فعال حقوق زنان در عربستان مدعی گردد در حال اجرا آن است. اما بعید به نظر می رسد برای بایدن و وعده های حقوق بشری اش، آزادی یک نفر کافی باشد.