7 روش پنهانی که گوشی هوشمند تو را ردیابی می نماید (حتی با تحلیل خش ریز روی لنز گوشی تو!) - مجله کالارنا

پژوهش های تازه پرده از 7 روش پیچیده و پنهانی برداشته اند که گوشی هوشمند به وسیله آن ها ما را ردیابی می نماید - روش هایی که نه فقط اطلاعات بیرونی، بلکه عمیق ترین لایه های رفتاری ما را هدف می گیرند. از تحلیل الگوی تایپ و زمان استفاده تا شناسایی سبک زبانی و ارتباط های اجتماعی پنهان، این فناوری ها تصویری بی وقفه از زندگی دیجیتال ما ترسیم می نمایند. مهم نیست کجا هستی یا چه اپی را باز می کنی؛ داده کاوی همواره در حال اجرا است. حتی نحوهٔ استفاده ات از یک اپلیکیشن، یا عادت شب زنده داری ات، می تواند به عنوان سیگنال های بازاریابی تحلیل گردد. این مقاله تو را با دنیایی روبه رو می نماید که در آن، دیگر چیزی واقعاً خصوصی نیست. وقت آن رسیده که با چشم بازتر به گوشی در دستانت نگاه کنی - چون شاید او، بیش از هر کسی، تو را می شناسد.

1. حرکت انگشت و الگوی ماوس - ردیابی روان شناختی به وسیله لمس صفحه

شاید فکر کنید الگوریتم های تیک تاک (TikTok) یا اینستاگرام فقط از روی اینکه روی چه پستی توقف نموده اید یا چه چیزی را لایک نموده اید، درباره تان قضاوت می نمایند. اما یک لایه عمیق تر هم وجود دارد: گوشی و حتی مرورگر کامپیوتر، حرکت انگشت یا ماوس تو را ردیابی می نمایند تا بفهمند دقیقاً کجا توجه ات بیشتر بوده.

تصور کن در حال خواندن مقاله ای هستی و روی یک پاراگراف خاص مکث می کنی. سیستم ردیاب به سرعت متوجه می گردد که واژگان یا موضوعات موجود در آن بخش برای تو مجذوب کننده بوده اند. سپس این داده ها استخراج می شوند و به تبلیغ دهندگان فروخته می شوند تا با موضوعات مشابه، محتوایی شخصی سازی شده برایت نمایش دهند.

بر پایهٔ تحقیقاتی که به وسیله تحلیلگران رسانه و فناوری صورت گرفته، این نوع ردیابی به قدری دقیق است که می تواند حتی تشخیص دهد کدام جمله بیشتر برای تو اهمیت دارد - بدون این که احتیاج باشد آن را لایک کنی یا رویش کلیک کنی. این اطلاعات نه فقط برای تبلیغات، بلکه برای آموزش الگوریتم های هوش مصنوعی نیز استفاده می گردد.

2. شبکه های وای فای و افرادی که با آن ها مشترک هستی - ردیابی ارتباطات اجتماعی به وسیله اتصال های بی سیم

یکی از هوشمندانه ترین شیوه های ردیابی، تحلیل شبکه هایی ست که به آن ها متصل می شویم - از وای فای خانه گرفته تا اینترنت هتل ها یا کافی شاپ ها. گوشی فقط نام شبکه را ثبت نمی نماید، بلکه آنالیز می نماید چه دستگاه هایی همزمان با تو روی آن شبکه هستند. اگر تو و شخصی دیگر بارها در یک مکان و روی یک شبکه ظاهر شوید، احتمال ارتباط اجتماعی بین شما بالا ارزیابی می گردد.

این اطلاعات حتی در سطح دکل های مخابراتی (Cell Towers) نیز تحلیل می شوند. مثلاً اگر چند کاربر هم زمان در یک میدان یا سالن باشند، سیستم متوجه می گردد که این افراد ممکن است در یک رویداد یا مهمانی شرکت نموده باشند. از این داده ها برای پیشنهاد دوستی در شبکه های اجتماعی یا حتی هدف گیری تبلیغات بر اساس علایق مشترک استفاده می گردد.

این نوع ردیابی آن قدر دقیق شده که می تواند تشخیص دهد چه کسی با چه کسی معاشرت می نماید، حتی اگر هیچ کدام از آن ها شمارهٔ هم را نداشته باشند.

3. سبک نوشتاری تو در پیغام ها و پست ها - تحلیل زبانی برای شناسایی سن، سلیقه و رفتار اجتماعی

شاید عجیب به نظر برسد، اما زبان و لحن تو در شبکه های اجتماعی یکی از منابع کلیدی برای شناسایی شخصیتت است. وقتی در فیس بوک چیزی می نویسی، اما از اصطلاحات تیک تاک استفاده می کنی، پلتفرم ها به سرعت متوجه می شوند با چه نوع محتوایی درگیر هستی. آن ها از روی اصطلاحاتی که به کار می بری، نه تنها سن تقریبی ات را حدس می زنند، بلکه سبک رفتاری، علایق محتوایی، و حتی گرایش فرهنگی ات را تحلیل می نمایند.

مثلاً استفاده از واژگان خاص یک نسل یا گروه، می تواند الگوریتم را به سمت فهمیدن اینکه به چه دسته ای از کاربران تعلق داری، سوق دهد. اگر دربارهٔ موضوعات خاصی کامنت می گذاری و از لحن غیررسمی یا شوخی آمیز استفاده می کنی، سیستم متوجه می گردد که تو به فضای تفریح بیشتر علاقه مندی تا مباحث جدی.

این اطلاعات نه فقط برای فروش تبلیغ به کار می روند، بلکه به صورت مستقیم وارد آموزش مدل های زبانی هوش مصنوعی می شوند. به زبان ساده، با هر جمله ای که می نویسی، داری به آموزش ماشین ها یاری می کنی تا بیشتر شبیه انسان ها رفتار نمایند.

4. شیوهٔ تایپ کردنت - از سرعت تایپ تا حالات روحی: تحلیل رفتاری به وسیله کیبورد

آیا با دو انگشت تایپ می کنی یا چند تایی؟ سریع می نویسی یا با دقت بالا؟ زیاد اشتباه می زنی و مجبور به پاک کردن هستی؟ همهٔ این ها - حتی بدون اینکه دقت نموده باشی - اطلاعاتی هستند که به وسیله گوشی ثبت می شوند.

پژوهشگران علوم شناختی تأکید دارند که الگوی تایپ کردن ما می تواند چیزهایی عمیق تر را فاش کند: مثل مقدار تکانشی بودن (impulsivity)، حالات عاطفی، یا حتی مقدار استرس. وقتی ناراحتی و سریع تایپ می کنی و بعد همهٔ نوشته را پاک می کنی چون احساساتت را نمی خواهی بروز بدهی، آن حذف کردن هم خودش یک داده است.

این اطلاعات در کنار سایر داده های رفتاری، برای طراحی تبلیغات هدفمند استفاده می گردد. مثلاً اگر تایپ تو نشان دهد که اغلب شب ها در حال مکالمه های طولانی هستی، محتمل است تبلیغات محصولات ضد استرس یا مدیتیشن بیشتر برایت نمایش داده گردد.

5. عادات خواب و ساعات شب بیداری - ردیابی زمان های بیداری برای پیشنهاد محصولات و خدمات خاص

بسیاری از تلفن های هوشمند به صورت پیش فرض برنامه های کنترل خواب یا پایش تندرستی دارند. اما حتی اگر این برنامه ها را فعال ننموده باشی، گوشی ات با دقت می فهمد که چه زمانی بیداری و چه زمانی خوابیده ای. اگر ساعت 2 بامداد روی اینستاگرام یا تردز هستی، سیستم متوجه می گردد که ممکن است با بی خوابی (Insomnia) یا الگوهای خواب نامنظم روبه رو باشی.

از این داده ها استفاده می گردد برای فروش محصولاتی که مستقیماً به مسائل خواب یا سبک زندگی شبانه مربوط اند. مانند داروهای ملایم خواب، قهوه های کافئین دار، خدمات روان شناسی آنلاین، یا حتی پیشنهاد پروازهای کاری در ساعات غیرمعمول.

این نوع تحلیل به وسیله آنالیز فعالیت در ساعات خاص شبانه روز انجام می گردد، و درواقع ترکیبی از عادات زیستی و احتیاجهای تجاری را به الگوریتم های فروش منتقل می نماید.

6. نحوهٔ استفاده از اپلیکیشن ها - تحلیل سبک تعامل با اپ ها برای شناسایی شخصیت رفتاری

در نگاه اول، شاید استفاده از اپلیکیشن ها یک موضوع شخصی و عادی به نظر برسد: کمی اسکرول، چک کردن اعلان ها، بازدید از پروفایل ها و بازگشت به صفحهٔ اصلی. اما پشت صحنه، الگوریتم ها دقیقاً الگوی حرکت تو را زیر نظر دارند. پژوهش های نوین در حوزهٔ رفتار دیجیتال نشان می دهد که طرز استفاده از یک اپلیکیشن می تواند اطلاعات زیادی دربارهٔ ساختار ذهنی و شخصیتی افراد ارائه دهد.

به عنوان مثال، فردی که با اختلال کم توجهی - بیش فعالی (ADHD) درگیر است، معمولاً در اپ ها به طور پرشی عمل می نماید: از صفحهٔ اصلی به پروفایل دیگران، به کامنت ها، سپس به پیغام های شخصی، و دوباره به عقب. همین الگوریتم پرش ذهنی، خودش به عنوان الگوی توجه شناسایی می گردد و به داده کاوان یاری می نماید تا بفهمند کاربر چه احتیاجهایی دارد و چگونه باید با او ارتباط تبلیغاتی برقرار کرد.

بر اساس تحلیل داده ها، از همین الگوهای ناوبری می توان تشخیص داد که آیا تو یک کاربر نسل دیجیتال (Digital Native) هستی، یا از نسل هایی که مهاجر به فضای آنلاین اند. حتی شخصیت هایی مانند تیپ A یا تیپ B نیز از روی تعاملات دیجیتال قابل شناسایی اند - مثلاً کاربران تیپ A معمولاً متمرکز، منظم و هدف مند در اپ ها حرکت می نمایند، درحالی که تیپ B آزادانه و بدون برنامه جلو می روند.

این اطلاعات نه فقط برای بازاریابی، بلکه برای طراحی تجربهٔ کاربری (UX) بهتر، الگوریتم های هوش مصنوعی، و حتی تحلیل رفتاری در پروژه های کلان مورد استفاده قرار می گیرند.

7. ذرات گردوغبار روی لنز دوربین تو - تحلیل ریزترین جزئیات عکس ها برای کشف روابط پنهان

شاید در نگاه اول غیرقابل باور به نظر برسد، اما شرکت هایی مثل فیس بوک حتی تا این میزان جلو رفته اند که از گردوغبار و خط وخش های میکروسکوپی روی لنز دوربین تو، برای استخراج اطلاعات استفاده نمایند.

ماجرا از یک پتنت (Patent) در سال 2015 آغاز شد، که در آن فیس بوک روشی را ثبت کرد که می تواند به وسیله آنالیز عکس هایی که کاربران آپلود می نمایند، الگوهای خاصی مانند خش های نادیدنی یا الگوهای گردوغبار موجود روی لنز دوربین را تشخیص دهد. اگر چند عکس مختلف دارای همان الگو باشند، الگوریتم به سرعت متوجه می گردد که این تصاویر به وسیله یک دوربین گرفته شده اند و در یک مکان یا زمان مشترک ثبت شده اند.

این اطلاعات می توانند برای پیشنهاد ویژگی هایی مانند افرادی که ممکن است بشناسید یا همان People You May Know مورد استفاده قرار گیرند. به عبارت دیگر، اگر تو و فردی دیگر هر دو در یک مهمانی بودید و عکس هایی با دوربین مشابه ثبت نموده اید، سیستم این ارتباط پنهان را کشف نموده و احتمال ارتباط اجتماعی بین شما را بالا در نظر می گیرد.

جالب تر آن که با وجود ثبت این فناوری، شرکت هایی مثل فیس بوک بعدها اعلام کردند که هرگز از این روش در عمل استفاده ننموده اند - صرفاً برای تحقیقات ثبت شده بوده است. اما آیا واقعاً می توان به این ادعاها اعتماد کرد؟ در دنیای پررمز و رازِ داده کاوی، هیچ چیز اتفاقی نیست.

این شیوه از ردیابی، مرزهای اخلاقی را زیر پا می گذارد، چرا که برخلاف روش های قبلی، اصلاً به نحوهٔ استفادهٔ ما از گوشی وابسته نیست. صرفاً گرفتن یک عکس با دوربینی که خش کوچکی دارد، ممکن است بخشی از حریم خصوصی ما را فاش کند.

خاتمه حریم خصوصی؟ جمع بندی یک دنیای زیرپوستی

اگر تا پیش از این تصور می کردی که گوشی هوشمند فقط در حد پیغام و تماس در زندگی ات دخالت دارد، حالا می دانی که ماجرا بسیار فراتر از این حرف هاست. بر اساس تازه ترین پژوهش ها و تحلیل های فناوری، گوشی تو نه تنها موقعیت مکانی، عکس ها و علایقت را زیر نظر دارد، بلکه سبک نوشتار، تایپ کردن، زبان گفتارت، ساعت بیداری، و حتی گردوغبار روی لنز دوربینت را هم آنالیز می نماید.

این ها فقط بخشی از ابزارهایی ست که کمپانی ها از آن ها برای ساختن پروفایل روان شناختی تو استفاده می نمایند. این پروفایل برای هدف گیری تبلیغاتی، آموزش الگوریتم های هوش مصنوعی، پیشنهاد محصولات، یا حتی تحلیل رفتاری در پروژه های امنیتی مورد استفاده قرار می گیرد.

واقعیت آن است که دیگر نمی توان با خیال راحت گفت: من چیزی برای پنهان کردن ندارم. چون حتی داده هایی که از نظر ما بی اهمیت اند - مثل نحوهٔ حرکت انگشت یا خطی که روی لنز دوربین افتاده - برای شرکت های داده محور، طلایی هستند.

شاید وقت آن رسیده که همهٔ ما نسبت به ابزارهایی که هر روز از آن ها استفاده می کنیم، هوشیارتر باشیم. گوشی هوشمند می تواند پنجره ای رو به دنیا باشد، اما همین پنجره ممکن است روزی به دریچه ای برای نگاه کردن دیگران به درون زندگی ما تبدیل گردد - بدون اجازه، بدون آگاهی، و بدون توقف.